در فناوری ارتباطات، انتقال داده‌ها اهمیت زیادی دارد. کابل‌های شبکه از جمله اجزای اساسی در این فرایند به شمار می‌آیند. این کابل‌ها در دو نوع مسی و فیبر نوری در دسترس هستند که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب آن‌ها بستگی به نیازهای خاص هر شبکه دارد. اغلب افراد هنگام خرید کابل شبکه از کالای برق شمال با این سؤال مواجه می‌شوند که آیا کابل فیبر نوری مناسب‌تر است یا کابل مسی؟ برای آگاهی بیشتر در مورد تفاوت‌های کابل فیبر نوری و کابل مسی، تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
تعریف کابل فیبر نوری
کابل فیبر نوری که به انگلیسی Optical Fiber نامیده می‌شود، از رشته‌های باریک و شفافی از جنس شیشه یا پلاستیک ساخته شده است. این کابل‌ها توانایی انتقال نور از یک سر به سر دیگر را با کمترین افت سیگنال دارند. فیبر نوری به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین فناوری‌های انتقال داده، در شبکه‌های ارتباطی مدرن کاربرد گسترده‌ای دارد. در کابل فیبر نوری، اطلاعات به‌صورت پالس‌های نوری منتقل می‌شوند که این روش انتقال، سرعت بسیار بالاتری نسبت به کابل‌های مسی ارائه می‌دهد.
از مهم‌ترین مزایای این کابل‌ها می‌توان به پهنای باند فوق‌العاده بالا اشاره کرد که امکان انتقال حجم عظیمی از داده‌ها را فراهم می‌سازد. برای مقایسه، ظرفیت انتقال داده در فیبر نوری حدود ۲۶ هزار برابر بیشتر از کابل‌های مسی است. کابل‌های فیبر نوری به‌راحتی می‌توانند داده‌های صوتی، تصویری و سایر اطلاعات دیجیتال را با سرعت‌هایی مانند ۱۰ گیگابیت بر ثانیه یا حتی بالاتر منتقل کنند.
این ویژگی‌ها باعث شده است که فیبر نوری به گزینه‌ای ایده‌آل برای زیرساخت‌های مخابراتی و اینترنت پرسرعت تبدیل شود. به دلیل پهنای باند بالا و تأخیر کمتر، فناوری فیبر نوری نسبت به روش‌هایی مانند کابل‌های مسی یا ارتباطات ماهواره‌ای برتری قابل‌توجهی دارد و امروزه به‌عنوان ستون فقرات سیستم‌های ارتباطی مدرن شناخته می‌شود.
تعریف کابل مسی
کابل شبکه مسی معمولاً در ارتباطات تلفنی و شبکه‌های اینترنتی مسی مدرن استفاده می‌شود. این کابل‌ها از سیم‌های مسی تشکیل شده‌اند که به دور یکدیگر تابیده شده‌اند و به نام زوج کابل‌های به هم تابیده شناخته می‌شوند. این ساختار شامل دو کنداکتور است که از یک مدار واحد به هم تابیده می‌شوند و جفت سیم‌ها را به‌وجود می‌آورند که داده‌ها را منتقل می‌کنند.
زوج کابل‌های به هم تابیده به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
زوج سیم‌های به هم تابیده بدون محافظ UTP
این نوع کابل‌ها در مدل‌های مختلف مانند Cat5، Cat5e، Cat6 و Cat6a استفاده می‌شوند. این کابل‌ها برای انتقال داده‌ها بدون محافظت اضافی در برابر نویز و تداخل مناسب هستند.
زوج سیم‌های به هم تابیده محافظت شده STP
در این نوع کابل‌ها، هر جفت سیم مسی با پوشش فویلی محافظت می‌شود. این پوشش فویلی از هر جفت سیم در برابر نویز و اختلالات الکترومغناطیسی محافظت می‌کند. کابل‌های STP معمولاً از چهار جفت سیم مسی به هم تابیده تشکیل شده و این جفت‌ها در یک فویل پیچیده می‌شوند که به کابل 150 اهم تبدیل می‌شود. کابل‌های شبکه مسی به دلیل ساختار مقاوم و قیمت مناسب، هنوز در بسیاری از شبکه‌ها استفاده می‌شوند، گرچه کابل‌های فیبر نوری به‌سرعت در حال جایگزینی آن‌ها هستند.
دلایل تفاوت کابل مسی و کابل فیبر نوری
تفاوت کابل فیبر نوری و کابل مسی از نظر عملکرد، هزینه و ظرفیت انتقال داده و… است. کابل مسی به دلیل هزینه کمتر و سادگی نصب، برای شبکه‌های کوتاه‌مدت مناسب است، اما پهنای باند محدودی دارد. از سوی دیگر، کابل‌های فیبر نوری توانایی انتقال داده با سرعت و فاصله بیشتر دارند و در برابر نویز مقاوم‌تر هستند، ولی هزینه و پیچیدگی نصب بالاتری دارند. در ادامه به طور کامل به بررسی این تفاوت‌ها خواهیم پرداخت.
سرعت
کابل‌های فیبر نوری سرعت انتقال اطلاعات بیشتری نسبت به کابل‌های مسی دارند. الکترون‌ها در کابل‌های مسی کمتر از یک درصد سرعت نور دارند، در حالی که در فیبر نوری، سرعت انتقال اطلاعات حدود 31 درصد کندتر از نور است. این تفاوت نشان می‌دهد که کابل‌های فیبر نوری سریع‌تر و کارآمدتر هستند.
پهنای باند
کابل مسی پهنای باند محدودی دارد و برای شبکه‌های محلی مناسب است، اما در فرکانس‌های بالا تلفات بیشتری دارد. در مقابل، کابل‌های فیبر نوری پهنای باند بالاتر و توانایی انتقال داده‌ها در مسافت‌های طولانی‌تر را دارند، به‌ویژه فیبر چندحالته که می‌تواند 1 گیگاهرتز را در 500 متر انتقال دهد.
مقاومت در برابر تداخلات الکترومغناطیسی
کابل‌های فیبر نوری نسبت به کابل‌های مسی مقاومت بیشتری در برابر تداخلات الکترومغناطیسی دارند، زیرا از سیگنال‌های نوری استفاده می‌کنند که تحت تأثیر نویز قرار نمی‌گیرند. در مقابل، کابل‌های مسی که از سیگنال‌های الکتریکی بهره می‌برند، مستعد تداخل و افت کیفیت سیگنال هستند. این ویژگی فیبر نوری را برای محیط‌های حساس مناسب‌تر می‌کند.
امنیت
کابل فیبر نوری برخلاف کابل مسی، الکتریسیته منتقل نمی‌کند و بنابراین سیگنال‌های الکتریکی را ساطع نمی‌کند. این ویژگی باعث می‌شود که فیبر نوری در برابر نویز و تداخل الکتریکی مقاوم‌تر باشد. در مقابل، کابل مسی به دلیل استفاده از جریان الکتریکی، مستعد ضربه و اختلالات شبکه است. همچنین، آسیب‌دیدگی کابل فیبر نوری با استفاده از تکنیک‌های مانیتورینگ پیشرفته به سرعت شناسایی و رفع می‌شود، در حالی که این کار در کابل مسی دشوارتر است.
هزینه اولیه
کابل‌های فیبر نوری معمولاً هزینه اولیه بالاتری نسبت به کابل‌های مسی دارند، به دلیل نیاز به تجهیزات خاص برای نصب و تست. این کابل‌ها برای راه‌اندازی شبکه به دستگاه‌های مخصوصی نیاز دارند. در مقابل، کابل‌های مسی ارزان‌تر و نصب آن‌ها ساده‌تر است. انتخاب بین این دو نوع کابل بستگی به نیاز شبکه و بودجه دارد.
هزینه تعمیر و نگهداری
هزینه تعمیر و نگهداری کابل‌های فیبر نوری معمولاً بیشتر از کابل‌های مسی است، زیرا نصب و تعمیر آن‌ها نیاز به تجهیزات خاص و مهارت‌های ویژه دارد. در حالی که کابل‌های مسی با ابزار ساده قابل تعمیر هستند، فیبر نوری به تکنیک‌های خاص نیاز دارد. با این حال، فیبر نوری به دلیل مقاومت بالا در برابر تداخل و آسیب‌های محیطی، در بلندمدت ممکن است هزینه‌های نگهداری کمتری داشته باشد.
کاربرد
کابل‌های مسی بیشتر در شبکه‌های محلی LAN و برای اتصال تجهیزات داخلی مانند کامپیوترها و سوئیچ‌ها استفاده می‌شوند. همچنین در سیستم‌های مخابراتی و تلفنی کاربرد دارند. در مقابل، کابل‌های فیبر نوری برای ارتباطات طولانی‌مدت و پرسرعت در شبکه‌های گسترده WAN و ارتباطات بین‌شهری و بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرند و برای اتصال به اینترنت پرسرعت و شبکه‌های مخابراتی در فواصل دور مناسب هستند.
نوع انتقال
کابل‌های مسی سیگنال‌ها را به‌صورت الکتریکی منتقل می‌کنند که مستعد نویز و تداخلات الکترومغناطیسی هستند که ممکن است کیفیت داده‌ها را کاهش دهد. در مقابل، کابل‌های فیبر نوری از نور برای انتقال داده استفاده می‌کنند که مقاومت بالایی در برابر نویز و تداخلات دارد و می‌تواند داده‌ها را با سرعت و کیفیت بالاتر، بدون افت سیگنال، در فواصل طولانی منتقل کند.
اندازه و وزن
کابل‌های مسی ضخیم‌تر و سنگین‌تر هستند که نصب و مدیریت آن‌ها را دشوارتر می‌کند. در حالی که کابل‌های فیبر نوری سبک‌تر و نازک‌تر بوده و نصب آسان‌تر و فضای کمتری اشغال می‌کنند.
فاصله
کابل‌های مسی برای مسافت‌های کمتر از 100 متر عملکرد بهتری دارند و پس از آن دچار افت سیگنال می‌شوند. اما کابل‌های فیبر نوری می‌توانند داده‌ها را در فواصل طولانی‌تری بدون افت کیفیت منتقل کنند که آن‌ها را برای شبکه‌های گسترده و ارتباطات بین‌شهری مناسب می‌کند.